Adwoa Aboah等人演绎《i-D》2017夏季刊杂志封面
.svg)
Суверена држава — политички суб?ект ко?што е претставен од една централизирана влада ко?а има суверенитет над географска површина. Според ме?ународното право, суверените држави имаат посто?ано население, дефинирана територи?а, една влада и капацитет да влезат во односи со други суверени држави.[1] Исто така, вообичаено се подразбира дека суверената држава е независна.[2] Според декларативната теори?а за државност, суверена држава може да постои без да биде признаена од други суверени држави.[3][4] Непризнаените држави често имаат потешкотии да склучат договори или да се вклучат во дипломатски односи со други суверени држави.
Истори?а
[уреди | уреди извор]Од кра?от на 19 век, скоро целиот свет е поделен на делови (зем?и) со пове?е или помалку дефинирани граници доделени на различни држави. Претходно, прилично големи парцели биле или непотребни или напуштени, или населени од номадски народи кои не биле организирани во држави. Сепак, дури и во современите држави, посто?ат големи оддалечени области кои не се населени со лу?е, како што се тропските шуми на Амазон, тие се ненаселени или населени исклучиво или главно од домородни лу?е (а некои од нив сè уште не се во посто?ан контакт). Исто така, посто?ат држави кои немаат де факто контрола врз целата сво?а територи?а или таму каде што контролата е оспорена.
Во моментов, ме?ународната заедница вклучува пове?е од 200 суверени држави, од кои пове?ето се претставени во Обединетите нации. Овие држави посто?ат во систем на ме?ународни односи, каде што секо?а држава ги зема предвид политиките на другите држави праве??и свои пресметки. Од оваа гледна точка, државите се интегрирани во ме?ународниот систем на специ?ална внатрешна и надворешна безбедност и легитимира?е на дилемата. Неодамна, концептот на ме?ународната заедница е формиран да се однесува на група на држави кои имаат воспоставено правила, процедури и институции за спроведува?е на односите. Така, поставена е основата на ме?ународното право, дипломати?ата поме?у офици?ално признатите суверени држави, нивните организации и формалните режими.
Вестфалски суверенитет
[уреди | уреди извор]Суверенитетот на Вестфали?а е концепт на суверенитет на национална држава заснован на територи?алност и отсуство на улога за надворешните агенти во домашните структури. Тоа е ме?ународен систем на држави, мултинационални корпорации и организации кои започнаа со Вестфалскиот мир во 1648 година.
Суверенитетот е термин ко? често се злоупотребува.[5][6] До 19 век, радикализираниот концепт на ?стандард на цивилизаци?ата“ беше рутински распореден за да се утврди дека одредени лу?е во светот се ?нецивилизирани“ и немаат организирани општества. Таа позици?а се рефлектираше и конституираше во иде?ата дека нивниот ?суверенитет“ или целосно недостасува или барем има инфериорен карактер кога ?е се спореди со оно? на ?цивилизираниот“ народ “.[7] Ласа Опенха?м рече: ?Не постои можеби никаква концепци?а чиешто значе?е е поконтроверзно од тоа на суверенитетот. Неоспорен факт е дека оваа концепци?а, од моментот кога е воведена во политичката наука до денес, никогаш немала значе?е, за кое било универзално договорено “.[8] Според мисле?ето на Х.В. Еват од Високиот суд во Австрали?а, ?суверенитетот не е ниту праша?е на факт, ниту праша?е на закон, туку праша?е што воопшто не се по?авува“.[9]
Суверенитетот доби поинакво значе?е со разво?от на принципот на самоопределува?е и забраната против заканата или употребата на сила како jus cogens норми на современото ме?ународно право . Повелбата на Обединетите нации, Нацрт-деклараци?ата за правата и должностите на државите и повелбите на регионалните ме?ународни организации изразуваат став дека сите држави се правно еднакви и ги уживаат истите права и должности засновани врз самиот факт на нивното постое?е како лица под ме?ународни закон.[10][11] Правото на нациите да го одредуваат сопствениот политички статус и да користат посто?ан суверенитет во рамките на нивните територи?ални ?урисдикции е широко признато.[12][13][14]
Во политичката наука, суверенитетот обично се дефинира како на?суштински атрибут на државата во форма на не?зино целосно самосто?но задоволува?е во рамките на одредена територи?а, тоа е не?зината надмо? во внатрешната политика и независноста во надворешната.[15]
Наречен според Договорот од Вестфали?а од 1648 година, Вестфалскиот систем на државен суверенитет, ко? според Бра?ан Тарнер е ?направена пове?е или помалку ?асна поделба ме?у религи?ата и државата и им го призна правото на кнезовите да ?а признаат државата“, т.е. да се утврди верската припадност на нивните кралства врз прагматичниот принцип на cuius regio eius religio.[16]
Пред 1900 година суверените држави уживаа апсолутен имунитет од судскиот процес, произлезен од концептите на суверенитет и вестфалската еднаквост на државите . Првите артикулирани од ан Бодин, овластува?ата на државата се сметаат за супрема потенци?а во територи?алните граници. Врз основа на ова, ?уриспруденци?ата се разви по лини?а на дава?е имунитет од гоне?е на странски држави во домашните судови. Во размената Шунер v. М'Фадон, главен суди?а Johnон Маршал од Врховниот суд на Соединетите држави напиша дека ?совршената еднаквост и апсолутната независност на суверените држави“ создаде класа случаи каде ?се разбира дека секо? суверен се откажува од вежба?е на дел од то? комплетен ексклузивен територи?ален ?урисдикци?а, за ко?а е наведено дека е атрибут на секо?а наци?а “.[17][18]
Апсолутниот суверен имунитет ве?е не е општо прифатен како во минатото, а некои зем?и, вклучува??и ги Соединетите Држави, Канада, Сингапур, Австрали?а, Пакистан и ?ужна Африка, воведоа ограничен имунитет со статут, што експлицитно го ограничува ?урисдикци?а на имунитет на ?авноста акти, но не приватни или комерци?ални, иако не постои прецизна дефиници?а според ко?а ?авните акти лесно можат да се разликуваат од приватните.[18]
Признава?е
[уреди | уреди извор]Признава?ето на државата ?а означува одлуката на една суверена држава да третира друг ентитет како исто така суверена држава. Признава?ето може да биде изразено или имплицирано и обично е ретроактивно во неговите ефекти. Тоа не мора да значи желба за воспоставува?е или одржува?е дипломатски односи.
Ниту една дефиници?а не е обврзувачка за сите членови на заедницата на нации за критериумите за државност. Во реалната пракса, критериумите се главно политички, а не правни.[19] ЛЦ Грин го наведе признава?ето на неродените полски и чехословачки држави во Првата светска во?на и об?асни дека ?биде??и признава?ето на државноста е праша?е на дискреци?а, отворено е на секо?а постоечка држава да прифати како држава ко? било суб?ект што го посакува, без оглед на постое?е на територи?а или на воспоставена влада “.
Во ме?ународното право, сепак, посто?ат неколку теории за тоа кога една држава треба да се признае како суверена.[3]
Конститутивна теори?а
[уреди | уреди извор]Конститутивната теори?а на државност ?а дефинира државата како личност на ме?ународното право ако и само ако е признаена како суверена од барем една друга држава. Оваа теори?а на препознава?е е развиена во 19 век. Под него, една држава беше суверена ако друга суверена држава го признаеше како такво. Поради ова, новите држави не можеа веднаш да станат дел од ме?ународната заедница или да бидат обврзани со ме?ународното право, а признаените нации не мораа да го почитуваат ме?ународното право во работе?ето со нив.[20] Во 1815 година, на Конгресот во Виена, Завршниот акт призна само 39 суверени држави во европскиот дипломатски систем, и како резултат на тоа, беше цврсто утврдено дека во иднина новите држави ?е мора да бидат признати од други држави, а тоа значеше во пракса признава?е од една или пове?е од големите сили .[21]
Една од на?големите критики на ово? закон е конфузи?ата предизвикана кога некои држави признаваат нов ентитет, но други држави не. Херш Лаутерпахт, еден од главните поборници на теори?ата, посочи дека една држава мора да даде признание како можно решение. Сепак, една држава може да користи какви било критериуми кога проценува дали тие треба да дадат признание и немаат обврска да ги користат таквите критериуми. Многу држави можат да признаат друга држава само ако тоа е во нивна корист.[20]
Декларативна теори?а
[уреди | уреди извор]Спротивно на тоа, декларативната теори?а на државноста ?а дефинира државата како личност во ме?ународното право доколку ги исполнува следните критериуми: 1) дефинирана територи?а; 2) посто?ано население; 3) влада и 4) капацитет за влегува?е во односи со други држави. Според декларативната теори?а, државноста на еден ентитет е независна од неговото признава?е од страна на другите држави, се додека суверенитетот не е стекнат со воена сила. Декларативниот модел беше на?познато изразен во Конвенци?ата од Монтевидео од 1933 година.[22]
?Територи?ата“ во контекст на ме?ународното право се состои од копнена територи?а, внатрешни води, територи?ално море и воздушен простор над територи?ата. Не постои услов за строго ограничени граници или минимална големина на зем?иштето, но вештачките инсталации и непогодните територии не можат да се сметаат за територии доволни за државност. Терминот ?тра?но население“ ?а дефинира заедницата што има намера тра?но да ?а населува територи?ата и е способна да ?а поддржи надградбата на државата, иако не постои услов за минимално население. Владата мора да биде способна да спроведува делотворна контрола врз територи?ата и населението (бара?е познато во правната теори?а како ?тест за делотворна контрола“) и да гарантира заштита на основните човекови права со правни методи и политики. ?Капацитетот за влегува?е во односи со други држави“ го одразува степенот на независност на ентитетот.[23]
Членот 3 од Конвенци?ата од Монтевидео декларира дека политичката државност е независна од признава?ето од страна на други држави и на државата не и е забрането да се брани.[24] Спротивно на тоа, признава?ето се смета за услов за државност според конститутивната теори?а на државноста. Важен дел од конвенци?ата беше членот 11 ко? забранува употреба на воена сила за стекнува?е на суверенитет.
Слично мисле?е за ?условите под кои суб?ектот претставува држава“ е изразено во Мисле?ата на Европската економска заедница на Арбитражниот комитет во Бадинтер, според кои државата е дефинирана со тоа што има територи?а, население, влада и капацитет за влез во односи со други држави.[25]
Државно признава?е
[уреди | уреди извор]Државната практика во врска со признава?ето на државите обично па?а некаде поме?у декларативните и конститутивните пристапи.[26] Ме?ународното право не бара држава да признава други држави.[27] Признава?ето честопати се задржува кога новата држава се смета за нелегитимна или се случила со крше?е на ме?ународното право. Скоро универзално непризнава?е од ме?ународната заедница на Родези?а и Северен Кипар се добри примери за тоа, првиот беше признаен само од ?ужна Африка, а вториот беше признаен од Турци?а . Во случа?от на Родези?а, признава?ето беше широко задржано кога белото малцинство ?а презеде власта и се обиде да формира држава по лини?а на Апартхе?д ?ужна Африка, потег што Советот за безбедност на Обединетите нации го опиша како создава?е на ?нелегален режим на расистичко малцинство“ .[28] Во случа?от на Северен Кипар, признанието беше задржано од државата создадена во Северен Кипар.[29] Ме?ународното право не содржи забрана за прогласува?е независност [30] а признава?ето на една зем?а е политичко праша?е.[31] Како резултат, кипарските Турци доби?а ?статус на набудувач“ во Парламентарното собрание на Советот на Европа, а нивните претставници се избрани во Собранието на Северен Кипар;[32] и Северен Кипар стана член набverудувач на Организаци?ата за исламска соработка и Организаци?ата за економска соработка .
Де факто и де ?уре држави
[уреди | уреди извор]
Пове?ето суверени држави се и де ?уре и де факто (т.е. посто?ат и во правото и во реалноста). Сепак, државите што се само де ?ури држави понекогаш се признаваат како легитимна влада на територи?а над ко?а немаат вистинска контрола. На пример, за време на Втората светска во?на, владите во егзил на пове?е држави продолжи?а да уживаат во дипломатски односи со со?узниците, без оглед на тоа што нивните зем?и беа под окупаци?а на силите на Оската . ПЛО и палестинските власти тврдат дека Државата Палестина е суверена држава, тврде?е кое е признаено од пове?ето држави, иако поголемиот дел од територи?ата за ко?а тврди дека е под де факто контрола на Израел . Другите суб?екти може да имаат де факто контрола врз неко?а територи?а, но немаат ме?ународно признава?е; овие може да се сметаат од ме?ународната заедница дека се само де факто држави. Тие се сметаат за де ?уре држави само според нивниот сопствен закон и од држави што ги признаваат. На пример, Сомалиленд на?често се смета за таква држава.[33][34][35][36] За список на суб?екти кои сакаат да бидат универзално признати како суверени држави, но немаат целосно светско дипломатско признава?е, видете го списокот на држави со ограничено признава?е .
Односот ме?у држава и влада
[уреди | уреди извор]Иако термините ?држава“ и ?влада“ често се користат наизменично,[37] ме?ународното право прави разлика поме?у нефизичката држава и не?зината влада; и всушност, концептот на ? влада во егзил “ е предодреден на таа разлика.[38] Државите не се физички правни суб?екти, а не организации од каков било вид.[39] Ме?утоа, вообичаено, само владата на една држава може да ?а обврзува или обврзува државата, на пример со договор.
Истребува?е на државата
[уреди | уреди извор]Општо земено, државите се тра?ни суб?екти, иако може да се изгаснат, или преку доброволни средства или од надворешни сили, како што е военото осво?ува?е. Насилната државна аболици?а практично престана од кра?от на Втората светска во?на.[40] Биде??и државите не се физички правни лица, се тврди дека нивното истребува?е не може да се должи само на физичката сила.[41] Наместо тоа, физичките активности на во?ската мора да бидат поврзани со правилни соци?ални или судски активности со цел да се укине држава.
Трендови во бро?от на држави
[уреди | уреди извор]Од кра?от на Втората светска во?на, бро?от на суверени држави во ме?ународниот систем е зголемен.[42] Некои истражува?а сугерираат дека постое?ето на ме?ународни и регионални организации, поголема достапност на економска помош и поголемо прифа?а?е на нормата на самоопределува?е ?а зголемиле желбата на политичките единици да се одделат и истите може да бидат заслужни за зголемува?ето на бро?от на држави во ме?ународниот систем.[43][44] Економистот од Харвард, Алберто Алесина, и економистот од Тафтс, Енрико Сполаоре, во нивната книга ?Големината на народите“ тврдат дека зголемува?ето на бро?от на држави може делумно да се припише на помирниот свет, поголемата слободна тргови?а и ме?ународната економска интеграци?а, демократизаци?а и присуство на ме?ународни организации кои ги координираат политичките и економските политики.[45]
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ Погледнете ги следниве извори:
- Shaw, Malcolm Nathan (2003). International law. Cambridge University Press. стр. 178.
Article 1 of the Montevideo Convention on Rights and Duties of States, 1 lays down the most widely accepted formulation of the criteria of statehood in international law. It note that the state as an international person should possess the following qualifications: '(a) a permanent population; (b) a defined territory; (c) government; and (d) capacity to enter into relations with other states'
. - Jasentuliyana, Nandasiri, уред. (1995). Perspectives on international law. Kluwer Law International. стр. 20.
So far as States are concerned, the traditional definitions provided for in the Montevideo Convention remain generally accepted.
- Shaw, Malcolm Nathan (2003). International law. Cambridge University Press. стр. 178.
- ↑ Погледнете ги следниве извори:
- Wheaton, Henry (1836). Elements of international law: with a sketch of the history of the science. Carey, Lea & Blanchard. стр. 51.
A sovereign state is generally defined to be any nation or people, whatever may be the form of its internal constitution, which governs itself independently of foreign powers.
- ?sovereign“, The American Heritage Dictionary of the English Language (4. изд.), Houghton Mifflin Company, 2004, Посетено на 21 February 2010,
adj. 1. Self-governing; independent: a sovereign state.
- ?sovereign“, The New Oxford American Dictionary (2. изд.), Oxford: Oxford University Press, 2005, ISBN 978-0-19-517077-1,
adjective ... [ attrib. ] (of a nation or state) fully independent and determining its own affairs.
- Alain Pellet (1992). ?The Opinions of the Badinter Arbitration Committee“ (PDF). European Journal of International Law. 3 (1): 182. Архивирано од изворникот (PDF) на 2025-08-07. Посетено на 2025-08-07.
The Committee considers [...] that the state is commonly defined as a community which consists of a territory and a population subject to an organized political authority; that such a state is characterized by sovereignty; [...]
- Wheaton, Henry (1836). Elements of international law: with a sketch of the history of the science. Carey, Lea & Blanchard. стр. 51.
- ↑ 3,0 3,1 Thomas D. Grant, The recognition of states: law and practice in debate and evolution (Westport, Connecticut: Praeger, 1999), chapter 1.
- ↑ Lauterpacht, Hersch (2012). Recognition in International Law. Cambridge University Press. стр. 64. ISBN 9781107609433. Посетено на 19 ?ануари 2018.
- ↑ Krasner, Stephen D. (1999). Sovereignty: Organised Hypocrisy. Princeton University Press. ISBN 978-0-691-00711-3.
- ↑ Nú?ez, Jorge Emilio (2013). ?About the Impossibility of Absolute State Sovereignty“. International Journal for the Semiotics of Law. 27 (4): 645–664. doi:10.1007/s11196-013-9333-x.
- ↑ Wilde, Ralph (2009). ?From Trusteeship to Self-Determination and Back Again: The Role of the Hague Regulations in the Evolution of International Trusteeship, and the Framework of Rights and Duties of Occupying Powers“. Loy. L.A. Int'l & Comp. L. Rev. 31: 85–142 [p. 94].
- ↑ Lassa Oppenheim, International Law 66 (Sir Arnold D. McNair ed., 4th ed. 1928)
- ↑ Akweenda, Sackey (1997). ?Sovereignty in cases of Mandated Territories“. International law and the protection of Namibia's territorial integrity. Martinus Nijhoff Publishers. стр. 40. ISBN 978-90-411-0412-0.
- ↑ ?Chapter IV Fundamental Rights and Duties of States“. Charter of the Organization of American States. Secretariat of The Organization of American States. Посетено на 21 November 2010.
- ↑ ?Draft Declaration on Rights and Duties of States“ (PDF). UN Treaty Organization. 1949. Посетено на 21 November 2010.
- ↑ ?General Assembly resolution 1803 (XVII) of 14 December 1962, "Permanent sovereignty over natural resources"“. United Nations. Архивирано од изворникот на 18 February 2011. Посетено на 21 November 2010.
- ↑ Schwebel, Stephen M., The Story of the U.N.'s Declaration on Permanent Sovereignty over Natural Resources, 49 A.B.A. J. 463 (1963)
- ↑ ?OHCHR | International Covenant on Civil and Political Rights“. www.ohchr.org.
- ↑ Grinin L. E. Globalization and Sovereignty: Why do States Abandon their Sovereign Prerogatives? Age of Globalization. Number 1 / 2008
- ↑ Turner, Bryan (July 2007). ?Islam, Religious Revival and the Sovereign State“. Muslim World. 97 (3): 405–418. doi:10.1111/j.1478-1913.2007.00187.x.
- ↑ Simpson, Gerry (2004). Great Powers and Outlaw States: Unequal Sovereigns in the International Legal Order. Cambridge University Press. ISBN 9780521534901.
- ↑ 18,0 18,1 Bankas, Ernest K (2005). The State Immunity Controversy in International Law: Private Suits Against Sovereign States in Domestic Courts. Springer. ISBN 9783540256953.
- ↑ See B. Broms, "IV Recognition of States", pp 47-48 in International law: achievements and prospects, UNESCO Series, Mohammed Bedjaoui(ed), Martinus Nijhoff Publishers, 1991, ISBN 92-3-102716-6
- ↑ 20,0 20,1 Hillier, Tim (1998). Sourcebook on Public International Law. Routledge. стр. 201–2. ISBN 978-1-85941-050-9.
- ↑ Kalevi Jaakko Holsti Taming the Sovereigns p. 128.
- ↑ Hersch Lauterpacht (2012). Recognition in International Law. Cambridge University Press. стр. 419. ISBN 9781107609433.
- ↑ Bachmann, Sascha Dov; Prazauskas, Martinas (19 December 2019). ?The Status of Unrecognized Quasi-States and Their Responsibilities Under the Montevideo Convention“. The International Lawyer. 52 (3): 400–410. Посетено на 19 May 2020 – преку SSRN.[мртва врска]
- ↑ ?CONVENTION ON RIGHTS AND DUTIES OF STATES“. www.oas.org.
- ↑ Castellino, Joshua (2000). International Law and Self-Determination: The Interplay of the Politics of Territorial Possession With Formulations of Post-Colonial National Identity. Martinus Nijhoff Publishers. стр. 77. ISBN 978-90-411-1409-9.
- ↑ Shaw, Malcolm Nathan (2003). International law (5. изд.). Cambridge University Press. стр. 369. ISBN 978-0-521-53183-2.
- ↑ Opinion No. 10. of the Arbitration Commission of the Conference on Yugoslavia.
- ↑ United Nations Security Council Resolution 216
- ↑ United Nations Security Council Resolution 541
- ↑ BBC The President of the International Court of Justice (ICJ) Hisashi Owada (2010): "International law contains no prohibition on declarations of independence."
- ↑ Oshisanya, An Almanac of Contemporary and Comperative Judicial Restatement, 2016 p.64: The ICJ maintained that ... the issue of recognition was apolitical.
- ↑ James Ker-Lindsay (UN SG's Former Special Representative for Cyprus) The Foreign Policy of Counter Secession: Preventing the Recognition of Contested States, p.149
- ↑ Arieff, Alexis (2008). ?De facto Statehood? The Strange Case of Somaliland“ (PDF). Yale Journal of International Affairs. 3: 60–79. Архивирано од изворникот (PDF) на 13 December 2011. Посетено на 4 January 2010.
- ↑ ?The List: Six Reasons You May Need A New Atlas Soon“. Foreign Policy Magazine. July 2007. Посетено на 4 January 2010.
- ↑ ?Overview of De-facto States“. Unrepresented Nations and Peoples Organization. July 2008. Архивирано од изворникот на 2025-08-07. Посетено на 4 January 2010.
- ↑ Wiren, Robert (April 2008). ?France recognises de facto Somaliland“. Les Nouvelles d'Addis Magazine. Архивирано од изворникот на 2025-08-07. Посетено на 4 January 2010.
- ↑ Robinson, E. H. (2013). ?The Distinction Between State and Government“ (PDF). The Geography Compass. 7 (8): 556–566. doi:10.1111/gec3.12065. Архивирано од изворникот (PDF) на 2 November 2013. Посетено на 2 August 2013.
- ↑ Crawford, J. (2006). The Creation of States in International Law (2. изд.). Oxford: Clarendon Press. ISBN 978-0-19-826002-8.
- ↑ Robinson, Edward Heath (2010). ?An Ontological Analysis of States: Organizations vs. Legal Persons“ (PDF). Applied Ontology. 5 (2): 109–125. doi:10.3233/AO-2010-0077.
- ↑ Fazal, Tanisha M. (1 April 2004). ?State Death in the International System“. International Organization. 58 (2): 311–344. doi:10.1017/S0020818304582048. ISSN 1531-5088.
- ↑ Robinson, Edward Heath (2011). ?The Involuntary Extinction of States: An Examination of the Destruction of States though the Application of Military Force by Foreign Powers since the Second World War“ (PDF). The Journal of Military Geography. 1: 17–29. Архивирано од изворникот (PDF) на 2025-08-07. Посетено на 2025-08-07.
- ↑ ?The SAGE Handbook of Diplomacy“. SAGE Publications. стр. 294–295. Посетено на 17 November 2016.
- ↑ Fazal, Tanisha M.; Griffiths, Ryan D. (1 March 2014). ?Membership Has Its Privileges: The Changing Benefits of Statehood“. International Studies Review (англиски). 16 (1): 79–106. doi:10.1111/misr.12099. ISSN 1468-2486.
- ↑ ?The State of Secession in International Politics“. E-International Relations. Посетено на 16 November 2016.
- ↑ ?The Size of Nations“. MIT Press. Посетено на 16 November 2016.