什么样的女人最吸引男人
- Ова е стати?а за државата во Западна Африка. За останати значе?а на поимот видете ?а страницата за по?аснува?е.
| Република Гвине?а-Бисао República da Guiné-Bissau (португалски)
|
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
| Гесло: португалски: "Unidade, Luta, Progresso" "Единство, Борба, Прогрес" |
||||||
| Химна: Esta é a Nossa Pátria Bem Amada (португалски) Ова е нашата добро сакана татковина |
||||||
 |
||||||
| Главен град | Бисао 11°52′N 15°36′W? / ?11.867°N 15.600°W | |||||
| На?голем град | главниот град | |||||
| Службен ?азик | португалски | |||||
| Признаени регионални ?азици | креолски | |||||
| Демоним | Бисаовец | |||||
| Уредува?е | полупретседателска република | |||||
| ? | Претседател | Малам Бакаи Са?а | ||||
| ? | Премиер | Карлос Гомес ?униор | ||||
| Независност | од Португали?а | |||||
| ? | Об?авена | 24 септември 1973 | ||||
| ? | Призната | 10 септември 1974 | ||||
| ? | Национален ден | 24 септември | ||||
| Површина | ||||||
| ? | Вкупна | 36,125 км2 (136-та) | ||||
| ? | Вода (%) | 22.4 | ||||
| Население | ||||||
| ? | проценка за 2009 г. | 1.611.000[1] (148-ма) | ||||
| ? | Попис 2002 | 1.345.479 | ||||
| ? | Густина | 44.1 жит/км2 (154-та) | ||||
| БДП (ПКМ) | проценка за 2008 г. | |||||
| ? | Вкупен | $848 милиони[2] | ||||
| ? | По жител | $486[2] | ||||
| БДП (номинален) | проценка за 2008 г. | |||||
| ? | Вкупно | $461 милиони[2] | ||||
| ? | По жител | $264[2] | ||||
| ?иниев коеф. (1993) | 47 висок |
|||||
| ИЧР (2013) | ? 0.396[3] низок · 177ма |
|||||
| Валута | Франк (XOF) |
|||||
| Часовен по?ас | GMT (UTC+0) | |||||
| Се вози на | десно | |||||
| НДД | .gw | |||||
| Повик. бр. | 245 | |||||
Гвине?а-Бисао или ?Гвине?а-Бисау“ (португалски: Guiné-Bissau) или офици?ално Република Гвине?а-Бисао или Република Гвине?а-Бисау (República da Guiné-Bissau) е држава во Западна Африка. Државата се граничи со Сенегал на север и со Гвине?а на ?уг и исток. На запад, Гвине?а-Бисао излегува на Атлантскиот Океан. Главен и на?голем град во државата е Бисао и службен ?азик е португалскиот ?азик.
Вкупната површина на Гвине?а-Бисао е 36.125 км2 со вкупно население од 1.611.000 жители. Порано државата била португалска колони?а и била позната под името Португалска Гвине?а. Со независноста државата го прифатила името Гвине?а, но за да се разликува од соседната Гвине?а на своето име го додала името на главниот град. БНП по глава на жител на Гвине?а-Бисао е едно од на?ниските во светот.
Потекло на поимот
[уреди | уреди извор]Името на државата потекнува од името на регионот Гвине?а и од поранешното колониско име Португалска Гвине?а, додека соседната Република Гвине?а била позната како Француска Гвине?а. Со независноста на двете држави, Француска Гвине?а го променила името само во Гвине?а, додека помалата Португалска Гвине?а се преименувала во Гвине?а-Бисао за да се разликува од останатата. Често и Република Гвине?а се нарекува како Гвине?а-Конакри.
Истори?а
[уреди | уреди извор]За раната истори?а на Гвине?а-Бисао се знае многу малку, слично како и за истори?ата на Гвине?а. Она што е познато е дека кон 900 година, Гвине?а била вклулчена во составот на Ганската импери?а. Од 13 век до 16 век, Гвине?а била со составот на Царство Мали. Португалските трговци и истражувачи на не?зините брегови престигнале во периодот поме?у 1460 и 1470 година. Не?зиното население главно било користено за тргови?а со робови, а зем?ата како подрач?е за експлоатаци?а на не?зините ресурси. Кон кра?от на 19 век, Гвине?а била колонизирана од страна на Португали?а, ко?а тогаш била позната како Португалска Гвине?а, ко?а административно припа?ала на Зелено’ртската република. Во текот на 1956 година, Амилкар Кабрал застанал на чело на народноослободителната во?на. Во 1963 година во?ната продолжила под раководство на Африканската парти?а за независност на Гвине?а. Таа парти?а била силно поткрепена од страна на СССР, Кина и Куба. Зем?ата сво?ата независност ?а об?авила на 24 септември 1973 година. Ве?е следната година, Португали?а ?а признала независноста и ги повлекла сво?ата во?ска. Во 1980 година бил извршен воен удар, и на чело на зем?ата застанал Жоао Бернардо Виера. Во 1984 година бил избран нов устав на зем?ата, а во 1991 година бил воведен пове?епартиски систем. Во 1999 година бил извршен повторно воен удар, и Виера бил отстранет од власта. Во следните неколку години се случиле пове?е вакви воени и државни удари, во кои Виера се вра?ал на васт, за последен пат во 2005 година. Во 2009 година то? бил убиен.
Географи?а и клима
[уреди | уреди извор]
Гвине?а-Бисао е држава ко?а се нао?а во Западна Африка со главен град Бисао. Вкупната површина на државата е 36.125 км2. На?висока точка во државата изнесува 300 метри. Внатрешноста на зем?ата е савана додека кра?бреж?ето има блата. Поради блискоста до екваторот, климата во Гвине?а-Бисао е тропска со топли ветрови од Сахара. Гвине?а-Бисао на север се граничи со Сенегал, а на ?уг и исток со Гвине?а. На запад државата излегува на Атлантскиот Океан.
Покра? главниот град во Гвине?а-Бисао поголеми градови се и:
| Градови во Гвине?а-Бисао | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Ранг | Град | Население | |||
| 1979 | 2005 | ||||
| 1 | Бисао | 109.214 | 388.028 | ||
| 2 | Бафата | 13.429 | 22.521 | ||
| 3 | Gabú | 7.803 | 14.430 | ||
| 4 | Бисора | н/п | 12.688 | ||
| 5 | Болама | 9.100 | 10.769 | ||
| 6 | Качеу | 7.600 | 10.490 | ||
| 7 | Бубаке | 8.400 | 9.941 | ||
| 8 | Катио | 5.170 | 9.898 | ||
| 9 | Мансоа | 5.390 | 7.821 | ||
| 10 | Буба | н/п | 7.779 | ||
| 11 | Кебо | н/п | 7.072 | ||
| 12 | Канчунго | 4.965 | 6.853 | ||
| 13 | Фарим | 4.468 | 6.792 | ||
| 14 | Ки?амел | н/п | 3.128 | ||
| 15 | Фулакунда | н/п | 1.327 | ||
Политички систем
[уреди | уреди извор]
Гвине?а-Бисао е република. До 1991 година владата била централизирана, но со реформите се вовел полиберален пове?епартиски систем. Претседателот е шеф на државата, додека премиерот е шеф на владата на Гвине?а-Бисао. Законодавно тело е еднодомен парламент наречен Национално народно собрание на Гвине?а-Бисао кое е составено од 100 пратенички места. Пратениците се избираат на избори за четиригодишен мандат. Уставно, судската власт е независна. Моментален претседател на Гвине?а-Бисао е Малам Бака? Са?а.
Административна поделба
[уреди | уреди извор]
Гвине?а-Бисао е поделена на 8 региони и еден автономен сектор. Овие се поделени на 37 сектори. Регионите се:
| * автономен сектор |
Стопанство
[уреди | уреди извор]
БНП по глава на жител на Гвине?а-Бисао е едно од на?ниските во светот, како и индексот за човеков разво?. Пове?е од две третини живеат во сиромашти?а. Економи?ата зависи од зем?оделството, рибиоловот. На?извезувани производи се два видови на ореви. Поради долгиот нестабиле политички живот, економи?ата на Бисао е во незавидна положба.
Население, ?азик и религи?а
[уреди | уреди извор]Населението на Гвине?а-Бисао е доста разновидно, со пове?е етнички групи и ?азици, обичаи и традиции. Истото може да биде поделено на три големи етнички групи: фула и мандинка кои сочинуваат поголем дел од населението и живеат во северниот дел од зем?ата, потоа следат Баланта и Папел кои живеат во приморскиот регион и Ман?ако и Манка?а кои живеат во северниот кра?брежен регион. Остатокот од населението се мешани лу?е на Португалци и месни жители.
Службен ?азик во Гвине?а-Бисао е портуагалскиот ?азик ко? како ма?чин ?азик го зборуваат само 14% од населението. 44% од населението зборува Гвине?ско-Бисаоски креолски ?азик. Исто така во училиштата се учи и француски ?азик поради околните франкофонски држави.
Низ скоро целиот 20 век на?голема религи?а била локална религи?а, но скоро 40 до 50% од населението се Муслимани. 10% се Христи?ани и остатокот се припадници на локални религии. Сепак и Исламот и Хрсити?анството не се чисти, туку имаат големи примеси на локалните религии.[4][5]
Култура
[уреди | уреди извор]
Музиката на Гвине?а-Бисао е поврзана со полиритничкиот гумбе стил на музика, на?застапен вид музика во зем?ата. Сепак поради нестабилноста на зем?ата, музиката не е толку често застапена во општествениот живот. На?застапен музички инструмент е кабаса. Текстовите на песните се на португалски и креолски ?азик. Еден од на?познатите уметници на Гвине?а-Бисао е Флора Гомес, филмски режисер.
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ Department of Economic and Social Affairs Population Division (2009). "World Population Prospects, Table A.1" (.PDF). 2008 revision. United Nations. (консултирано на 2025-08-06)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 ?Guinea-Bissau“. International Monetary Fund. Посетено на 2025-08-06.
- ↑ ?2014 Human Development Report Summary“ (PDF). United Nations Development Programme. 2014. стр. 21–25. Посетено на 27 ?ули 2014.
- ↑ 4,0 4,1 CIA the World Factbook
- ↑ 5,0 5,1 "Guinea-Bissau", Encyclop?dia Britannica
Поврзано
[уреди | уреди извор]Надворешни врски
[уреди | уреди извор]| Пове?е за Guinea-Bissau на збратимените проекти на Википеди?а | |
|
Дефиниции и преводи на Викиречник ? |
|
Податотеки на Ризницата ? |
|
Образовни ресурси на Викиуниверзитет ? |
|
Новинарски известува?а на Викивести ? |
|
Мисли на Викицитат ? |
|
Изворни текстови на Викиизвор ? |
|
Прирачници на Викикниги ? |
 ?
|
Информации за патува?е во Википатува?е ? ? |
- Влада
- Гвине?а-Бисао
- Шеф на држава и кабинет Архивирано на 26 октомври 2009 г.
- Општо
- Гвине?а-Бисао на BBC
- ?Светска книга на факти“ на ЦИА — запис за ?Гвине?а-Бисао“ (англиски)
- Гвине?а-Бисао на UCB
- Гвине?а-Бисао на Britannica
- Гвине?а-Бисао на Curlie (англиски)
- Вести
- Вести за Гвине?а Бисао на AllAfrica.com
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.svg)
|